Orijentiring

Orijentiring je sport gde takmičar(ka) treba uz pomoć karte i kompasa da za najkraće moguće vrijeme pronadje na terenu odredjeni broj kontrolnih tačaka (kontrola) i to onim redosledom kako je nacrtano na karti.
Dakle, za razliku od atletskog krosa gde se trčanje u prirodi izvodi na obilježenoj stazi odredjene dužine, u orijentiringu se takmičari kreću po nepoznatom terenu (stazi), a da bi to mogli, koriste se pomoćnim rekvizitima: specijalnom kartom tog terena i kompasom. Iz toga proističe i osnovni zadatak u orijentiringu.

Takmičari se dakle, uz pomoć karte i kompasa, kreću nepoznatim terenom, a njihova zadata staza i kontrolne tačke koje na terenu treba da pronadju, ucrtane su na karti. U svakom trenutku takmičar(ka) moraju znati gde se nalaze,i naravno na osnovu svog znanja i iskustva u čitanju karte, da donose odluku o tome kojim pravcem će se kretati kako bi najbrže obišli cijelu stazu i pronašli sve kontrolne tačke.
Znate kako kaže narodna poslovica: ” Preko preče – naokolo bliže”. E upravo tako je često i u orijentiringu. Nekada je brže ako se brdo obidje, nego da se ide preko njega. Takve i mnogo komplikovanije odluke svakog trenutka donose takmičari u orijentiringu. U tome je čar ovog sporta.
Takodje, može se reći da je orijentiring pravi sport za sve. Može se upražnjavati rekreativno i takmičarski. Takmičarske kategorije su od 10 godina pa sve do 65 i više. To je i porodičan sport jer se njime mogu istovremeno baviti sve generacije.
I još nešto, jako važno! Orijentiring nije skup sport. Od opreme Vam je potreban kompas i oprema za trčanje u prirodi.

Takmičenja u orijentiringu mogu biti: pojedinačna, štafetna, ekipna. Mogu se sprovoditi danju (dnevna) i noću (noćna). Sledeća osnovna podjela je na: orijentiring kretanjem nogama, orijentiring kretanjem na skijama (ski-orijentiring), orijentiring kretanjem na biclklu (MTB orijentiring) i orijentiring za hendikepirane osobe. U okviru ovih tipova postoje i podjele na osnovu dužine staza pa se tako orijentiring takmičenja mogu podijeliti na trke na dugim, srednjim i sprint distancama.
Postoje i neke druge podjele, no ovo su neke od važnijih.
U  Crnoj Gori se danas na žalost uglavnom sprovode samo orijentiring takmičenja kretanjem nogama dok ski-orijentiring, MTB orijentiring i orijentiring za hendikepirane su na samom začetku.
Pošto smo već rekli da za orijentiring sport je neophodan rekvizit karta terena, ovdje ćemo se malo više pozabaviti time.

Za orijentiring se izradjuju posebne karte po medjunarodnim standardima (ISOM) koje propisuje IOF (medjunarodna orijentiring federacija). Postoje posebno obučeni stručnjaci koji su obučeni da vrše izradu ovakvih karata.  U Crnoj Gori za sada postoje samo dvije karte: Durmitor i Trebjesa (Niksic).
Ovakve karte mogu se izraditi u gradu (razne zelene površine kao što su na primjer parkovi), zatim na rubovima gradskih naselja, na planinama itd.
Ove specijalne karte izradjuju se nekoliko mjeseci prije nego što će se održati takmičenje. Veoma su precizne jer su krupnog razmjera (1:5000, 1:10000 ili 1:15000) i na njima je predstavljeno sve, čak i takvi detalji koji su veličine od npr. samo jednog metra. One moraju biti veoma precizne kako bi obezbedjivale fer uslove za sve takmičare. Takodje simboli kojima se predstavlja teren standardizovani su i isti u cijelom svijetu (ISOM) tako da takmičari nemaju razlike kada se takmiče u Japanu, dalekoj Australiji ili Evropi. Postoje samo različite vrste terena, što orijentiring sportu daje posebnu draž. Svaka trka je ” priča za sebe “.

Kada imamo kartu, potrebno je organizovati takmičenje. To obično rade orijentiring klubovi. Oni medju svojim članstvom imaju stručnjake koji su obučeni da postavljaju staze za takmičare. Oni se zovu planeri ili postavljači staza. Njihov osnovni zadatak je da postave staze u skladu sa Pravilnikom za takmičenja. Njime je detaljno propisano koje su kategorije, kolike su dužine staza, koliko vremena treba pobjedniku da predje stazu i druga osnovna načela. Ipak, može se reći da je jedan od najvažnijih zadataka koji se stavlja pred postavljača staze, da on stazu i kontrolne tačke tako postavi da uvijek ima više načina (puteva, pravaca) kako bi se došlo od kontrolne tačke do sledeće. Ako još pri tome, dilema koji je od tih puteva, pravaca najbrži bude veća, to je bolje postavljena staza.

Kada postavljači staze završe svoj dio posla, onda na scenu stupaju kontrolori. Njihov zadatak je da provjere da li su postavljači staza izvršili svoj zadatak u skladu sa Pravilnikom.
Oni svoj posao rade znatno prije takmičenja (15-30 dana ranije).
Kada je sve to gotovo, takmičenje se može organizovati.
Svaki takmičar ima svoj kompas koji mu služi da se orijentiše uz pomoć karte
.

Ovdje još koristimo i dodatne simbole za bliže opisivanje mjesta gde se nalazi kontrolna tačka. I oni su takodje standardizovani i koriste se u cijelom svijetu.