Igre vode na Durmitoru

celine_crno_jezero

Na području Durmitora su izražene različite hidrografske pojave, a neke od njih predstavljaju pravu prirodnu rijetkost. Na to su posebno uticali klima, vegetacija, reljef kao i geološki i tektonski sklop same planine. Tako na ovom prostoru srećemo kanjonske rijeke, rijeke ponornice, kraška vrela, ledene pećine, ostatke glečera, glacijalna jezera u cirkovima, valovima i na morenima i dr. Jezera na Durmitoru, izvori, kraške rijeke ponornice spadaju medju najljepše dragulje planine. Osim jezera, posebno su značajna vrela koja se javljaju kao stalna i periodična. Od stalnih, najpoznatija su vrelo Ljutice, Bijele vrela i Bajlovića sige u kanjonu Tare, te Dubravka i Crno vrelo u kanjonu Pive. U rasjedima durmitorske visoravni rijeke su izdubile impozantnu mrežu kanjona. Čudesnu ljepotu kanjona Sušice, kao i da nijesu dotakli pogledi i znatiželja mnogih ljubitelja fenomenalnih prirodnih rijetkosti Durmitora. Na potezu od ledničkog cirka do ulaska u kanjon Tare, formirao se čudesan pejzaž, pravi mozaik rijetkosti i oblika reljefa. Donji, uzani dio kanjona je probojnica rijeke Sušice sa strmim, borom obraslim rubovima. Kao rijetkost se javlja riječno Sušičko jezero nastalo prirodnim određenjem riječnog toke Sušice. Kanjon se u gornjem toku nastavlja i završava najimpresivnijim cirkom – Škrkom. Na dnu cirka, dubine preko osamstotina metara nalaze se dva škrčka jezera, Malo i Veliko. Inače, ova rijeka ponornica od svog uvira u rijeku Taru, nekoliko puta uvire i gubi se u podzemlju. Tok, odnosno kanjon Sušice, dug je 14 km, izvire na oko 1300 m /nm. a uliva se u Taru na 512 m/nm.

U velikim loncima glečerskih rijeka formirao se i veliki broj jezera glečerskg porijekla. U tom smislu, neponovljivu vrijednost i privlačnost Durmitora čine dvije vodene površine Crnog jezera – Malo i Veliko, spojene jezerskom uzinom zvanom Struga. Smješteno ispod gorostasnog Međeda, kao čuvara i zaštitnika, zaodjenuto je gustim četinarima koji se zajedno sa Međedom ogledaju u njegovim modro zelenim dubinama. S proljeća, kad se snijeg počne topiti, ispod njega izbije snažno vrelo Čeline, bučno se stropoštavajući bijelim slapovima u jezero. Ovaj prirodni fenomen javlja se u vidu jakih izvora sa čela Malog jezera iz podnožja Međeda. Kako su geolozi pokazali, Međed u svojim njedrima krije podzemna jezera koja se pune od velikih kiša i od velikih otapanja snijega. Pa, kad se posle nekog vremena napune, iz njih podzemnim kanalima pokulja voda koja se zatim pojavljuje u vidu vodopada iznad Malog jezera, koji hučeći i pjeneći stvaraju veliku buku koja se čuje nadaleko.

U narodu za ovaj fenonomen kažu «pukle čeline».U stvari, kad voda iz podzemnih jezera kanalima poteče prema jezeru, potiskuje ispred sebe vazduh koji kad izađe na površinu prelazi u pucanja. Ali tu se voda ne zaustavlja. Krećući se podzemnim putevima ispod masiva Durmitora, pojavljuje se kod mjesta Dubrovska, ulivajući se u rijeku Komarnicu u vidu tzv. Dubrovačkih vrela. To su jaka vrela kojima otiče velika količina vode iz Malog jezera, tako da se njegov nivo smanjuje za desetak i više metara. U vrijeme sušnih perioda i kada čeline stanu, voda iz Velikog prelazi u Malo jezero, ali kako je poniranje vode u Malo veće od dotoka u njega, ponovo dolazi do opadanja njeghovog nivoa. Za razliku od vode u Malom jezeru, ispitivanja su pokazala da voda u Velikom Crnom jezeru ne ponire .Kada se usled čelina Malo jezero napuni vodom, voda iz njega se preliva u Veliko koje se takodje puni i vodom iz Mlinskog i drugih potoka koji se ulivaju u njega. Kada se cijelo jezero napuni do vrha, otiče otokom koja se završava ispod Žabljaka gdje ponire i ponovo se pojavljuje u kanjonu Tare, prolazeći ispod korita ove planinske ljepotice i sa njene desne strane praveći tzv. Bijela i Crna vrela.

Voda TARA